Openjournals hoogtepunten 2023

Bij het begin van het nieuwe jaar is het goed terug te kijken naar 2023 en de belangrijkste ontwikkelingen bij Openjournals samen te vatten. Het gaat goed met Openjournals. Het aantal deelnemende tijdschriften groeit en er is een duidelijk pad voor de toekomst.

Tijdschriften op Openjournals

Het Openjournals platform groeit en in 2023 werden elf nieuwe tijdschriften toegevoegd, wat het totaal op 31 tijdschriften brengt. De nieuwe tijdschriften zijn:

Pedagogische Studiën
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie
International Journal about Parents in Education
European Insolvency and Restructuring
Journal of Political Sociology
Into the Magic Circle
Tijdschrift voor Hoger Onderwijs
Studies over de sociaaleconomische geschiedenis van Limburg
Technophany
JGZ: Tijdschrift voor Jeugdgezondheidszorg
Passion

Samen publiceerden alle journals op het platform 719 artikelen in 2023. Ter vergelijking: in 2022 werden 369 artikelen op Openjournals gepubliceerd.

Houd de website in de gaten! We verwachten in de komende maanden weer een paar nieuwe tijdschriften toe te voegen aan Openjournals. Uiteraard zullen we dit ter zijner tijd laten weten via onze social media-kanalen en via onze nieuwsbrief.

Vervolgsubsidie Openjournals 2023-2028

Laten we beginnen met het belangrijkste nieuws van 2023. Openjournals heeft een vervolgsubsidie ontvangen, beschikbaar werd gesteld vanuit de stimuleringsmiddelen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Deze subsidie maakt verdere doorontwikkeling van het platform mogelijk in de periode 2023-2028. Daardoor kunnen niet alleen meer tijdschriften gehost worden, maar kunnen we ook meer functionaliteiten aan het platform toevoegen. Verder willen wij in deze periode de samenwerking tussen tijdschriften bevorderen en zullen we meer samenwerken met andere Europese diamond open access tijdschriftplatforms. Tot slot gaan we werken aan de toekomstige organisatiestructuur en verdere integratie van het platform in de Nederlandse academische infrastructuur. Daarover straks meer.

Openjournals gebruikersdag

Op donderdag 8 juni waren tijdschriftredacties en universiteitsuitgeverijen te gast op onze eerste Openjournals Gebruikersdag. ’s Ochtends hebben we uitgebreid aandacht besteed aan het werken met de OJS software. Na een korte presentatie was er ruimte om vragen te stellen en daarna wisselden de redacties ervaringen uit en deelden ze best practices. In de middag discussieerden we over allerlei zaken die komen kijken bij het uitgeven van een tijdschrift, zoals het vergroten van de zichtbaarheid van een tijdschrift, het opmaken van artikelen of financiering vinden ter ondersteuning van een tijdschrift. Tot slot hebben we gekeken naar eventuele extra dienstverlening van Openjournals, konden redacties andere wensen in brengen en werden mogelijke samenwerking tussen tijdschriften besproken.

Publiciteit en netwerken

Hoewel we flink aan de weg timmeren, blijft het belangrijk om Openjournals meer bekendheid te geven. Daarom waren we 31 augustus met een informatiestand te gast bij de Erasmus Universiteit tijdens het jaarlijkse Open Science Festival. Daarnaast hebben we zowel offline als online presentaties gegeven over Openjournals. Bijvoorbeeld aan de Universiteit van Utrecht, de Erasmus Universiteit en een aantal keer bij webinars over nationale open science infrastructuren.

Ons platform maakt gebruik van Open Journals Software (OJS) van Public Knowledge Project (PKP). Deze organisatie organiseert regelmatig zogenaamde sprints, waarbij OJS-gebruikers samenkomen om te werken aan verbeteringen van de software en ervaringen te delen. Dit jaar werd de sprint georganiseerd in Kopenhagen. Het was heel leerzaam om daar in gesprek te gaan met andere grote nationale diamond open access platforms uit bijvoorbeeld Finland, Zweden en Denemarken.

In Nederland zijn er een aantal universiteiten met een eigen uitgeverij. Anders dan vroeger, streven deze zogenaamde New University Presses (NUPs) er naar om alle publicaties diamond open access uit te geven. Deze NUPs zitten in Groningen, Delft, Nijmegen en Tilburg. Ook in Maastricht start binnenkort een NUP. Er is een gezamenlijk overleg waar Openjournals ook bij aanschuift. Doel van het overleg is na te gaan hoe er samengewerkt kan worden en hoe gezamenlijke initiatieven ontplooit kunnen worden, bijvoorbeeld het opzetten van een gemeenschappelijke catalogus.

DOAJ en indexeringsdiensten

Tijdschriften die op Openjournals verschijnen moeten voldoen aan de kwaliteitscriteria van de Directory of Open Access Journals (https://doaj.org) of daar naar toe te werken. Inmiddels zijn zeventien tijdschriften op Openjournals geaccepteerd door DOAJ. Wij helpen de andere tijdschriften om ook aan de eisen te voldoen en we verzorgen de registratieaanvraag bij DOAJ. Verder helpen wij tijdschriften om ook geïndexeerd te worden bij Scopus of Web-of-Science. Zo is bijvoorbeeld het tijdschrift Historical Life Course Studies nu geïndexeerd door Scopus, dankzij een aanvraag door Openjournals. Redacties die hulp willen bij dit proces, kunnen contact opnemen met ons.

Governance

In 2023 startten we een overleg met de belangrijkste landelijke organisaties uit het wetenschapsveld over de verdere uitbouw en organisatie van Openjournals. De KNAW, NWO, UNL, UKB en KB willen gezamenlijk zorg dragen voor de ondersteuning van Openjournals en de inbedding in het academische veld. Openjournals is gestart als een project, maar zal de komende jaren een permanent onderdeel worden van de Nederlandse academische infrastructuur. We overleggen regelmatig met deze organisaties om er voor te zorgen dat Openjournals aansluit bij de ambities en plannen van wetenschappelijke Nederland op het gebied van Open Science.

Open Science NL

De ambities op het gebied van Open Science in Nederland zijn ambitieus en deze worden vormgegeven door het Regieorgaan Open Science NL. De komende tien jaar zal het Regieorgaan subsidies ter beschikking stellen, onder andere om een nationale open scholarly communications infrastructuur te ontwikkelen. In de plannen wordt Openjournals specifiek genoemd als succesvol voorbeeld van zo’n nationale infrastructuur. We verwachten dat we Openjournals met behulp van het Open Science NL programma verder kunnen uitbouwen, in samenwerking met universiteitsuitgeverijen en andere wetenschappelijke organisaties.

Vooruitzicht 2024

De verwachting is dat het aantal tijdschriften op het Openjournals platform zal groeien naar meer dan veertig. In 2024 zullen alle bestaande websites van de tijdschriften grondig worden geïnspecteerd en zullen we redacties voorstellen doen ter verbetering van hun websites. Ook de website van Openjournals zelf zal vernieuwd worden. Verder zullen we vaker webinars en vergaderingen met redacties organiseren.

Begin 2024 zal een upgrade van de OJS software plaatsvinden, naar de hogere 3.4 versie. De belangrijkste verbeteringen zijn een vernieuwde user interface, meer peer review functionaliteit, grotere veiligheid en stabiliteit en meer mogelijkheden op het gebied van gebruikers statistieken. Wij zullen redacties tijdig laten weten wanneer de upgrade wordt uitgevoerd en wat redacties daarvan zullen merken.

Tenslotte verwachten we dat het Open Science NL programma veel mogelijkheden gaat bieden tot verdere uitbouw van Openjournals en nieuwe kansen tot samenwerking met andere organisaties die zich inzetten voor Open Science in Nederland.